शेतमालाला योग्य भाव नाही: कृषी अर्थव्यवस्थेचा कणा धोक्यात!
14/11/2025शेतकरी आत्महत्या: अन्नदात्याच्या मुळावरचा घाला – कारणे, स्थिती आणि उपाय
14/11/2025
-
हा कायदा जमिनीच्या मालकाचे हक्क सुरक्षित ठेवतो.
-
यात भरपाईची प्रक्रिया स्पष्ट दिली आहे.
-
यामुळे प्रक्रिया पारदर्शक आणि न्याय्य होते.
- गरज ओळखणे: सरकारी विभाग विकासकामासाठी जमिनीची आवश्यकता ठरवतो.
- पूर्व-अधिसूचना: भूसंपादन करायच्या आधी नागरिकांना पूर्व-नोटीस दिली जाते. यावर नागरिक आपली हरकत (Objection) नोंदवू शकतात.
- सर्वेक्षण व अहवाल: जमिनीचे सर्वेक्षण होते आणि सामाजिक परिणाम अहवाल (SIA Report) तयार केला जातो.
- अंतिम अधिसूचना: अंतिम अधिसूचना निघाल्यावर जमीन अधिकृतरीत्या संपादित केली जाते.
-
भरपाई निश्चिती: जमिनीच्या बाजारभावावर आधारित योग्य भरपाई ठरवली जाते.
-
भरपाई देणे व ताबा: ठरवलेली रक्कम जमीनमालकाला दिल्याशिवाय जमिनीचा ताबा घेतला जात नाही.
-
जमिनीचा सध्याचा बाजारभाव (Local Market Rate).
-
त्या जमिनीवरचे पीक, झाडे किंवा घरांचे स्वतंत्र मूल्य.
-
भविष्यातील उत्पन्नाची शक्यता आणि स्थानिक बाजारपेठेतील दर.
-
वाढीव रक्कम: भरपाईची रक्कम ठरवताना, ग्रामीण भागात जमिनीच्या मूल्याच्या २ पट तर शहरी भागात १ टक्का वाढीव रक्कम दिली जाते.
| MSDA ची सेवा | फायदा |
| माहिती व मार्गदर्शन | भूसंपादन प्रक्रियेची सखोल माहिती व कायदेशीर मार्गदर्शन. |
| भरपाई मूल्यांकन | भरपाईचे अचूक मूल्यांकन करून जमीनदाराला योग्य दावा सादर करणे. |
| सुरक्षितता | जमीनदारांचे हक्क सुरक्षित राहतील याची हमी. |
| पारदर्शकता | सामंजस्य करार (MoU) प्रक्रियेत पारदर्शकता आणणे. |
-
भरपाई मिळेपर्यंत जमीन ताब्यात घेतली जाऊ शकत नाही.
-
जमिनीवर घर, शेती किंवा इतर रचना असल्यास त्याची स्वतंत्र नुकसानभरपाई मिळते.
-
जमीनदाराची सहमती नसतानाही, काही अत्यावश्यक प्रकल्पांसाठी सरकार न्यायालयीन प्रक्रिया वापरून संपादन करू शकते.
भूसंपादन ही विकासासाठी आवश्यक असली, तरी ती पारदर्शक, न्याय्य आणि जमिनीच्या मालकाचा सन्मान राखणारी असायला हवी. जमीनधारकांनी स्वतः सजग राहणे आणि MSDA सारख्या योग्य संस्थेचा आधार घेणे फार महत्त्वाचे असते.
‘भूसंपादन कायदा २०१३’ अंतर्गत जमीनधारकांचे कायदेशीर संरक्षण आणि भरपाई निश्चितीचे टप्पे समजून घ्या.


