मिळकत विभागणी (Partition Entry)
11/11/2025जमिनीची अचूक मोजणी (Area Measurement): प्रक्रिया आणि फायदे
11/11/2025
कर्ज नोंदणी (तारण नोंद) : ७/१२ उताऱ्यावरील नोंदणीची प्रक्रिया आणि महत्त्व
कर्ज नोंदणी म्हणजे एखाद्या व्यक्तीने बँक किंवा सहकारी संस्थेकडून घेतलेल्या कर्जाची अधिकृत नोंद शासनाच्या जमिनीच्या कागदांवर (उदा. ७/१२ उतारा) करणे होय. या नोंदीमध्ये हे स्पष्ट दाखवले जाते की, संबंधित जमीन विशिष्ट बँकेकडे कर्जासाठी तारण (Mortgaged) ठेवलेली आहे.
या नोंदीलाच "बांधक नोंद" किंवा "तारण नोंद" असेही म्हणतात.
कर्ज नोंदणी (बांधक नोंद) का आवश्यक आहे ?
- पारदर्शकता - जमीन तारण ठेवलेली आहे, हे शासनाला आणि जमिनीवर व्यवहार करू इच्छिणाऱ्या इतरांना कळावे.
- फसवणूक प्रतिबंध - कर्ज घेतलेला शेतकरी किंवा मालक एकाच जमिनीवर दुसरे कर्ज घेऊ शकत नाही किंवा ती जमीन सहज विकू शकत नाही.
- बँकेचा कायदेशीर पुरावा - बँकेसाठी हा एक कायदेशीर पुरावा असतो की, त्यांच्या कर्जाची रक्कम सुरक्षित आहे.
- शेतकरी शेतीसाठी (उदा. बियाणं, खत, सिंचन, ट्रॅक्टर) कर्ज घेतात, तेव्हा ७/१२ उताऱ्यावर ही 'बांधक नोंद' करणे महत्त्वाचे असते.
कर्ज नोंदणीची प्रक्रिया कशी असते?
आवश्यकता:
अर्ज आणि मंजुरी
शेतकरी कर्जासाठी बँकेत अर्ज करतो. बँक अर्ज मंजूर करून जमीन तारण घेते.
कागदपत्रे पाठवणे
बँक संबंधित तहसील किंवा तलाठी कार्यालयाला कर्ज नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे पाठवते.
नोंदणी
तलाठी कार्यालयातर्फे जमिनीच्या ७/१२ उताऱ्यावर 'इतर हक्क' या सदरामध्ये कर्जाची नोंद केली जाते.
कर्ज फेडल्यानंतर काय करावे?
प्रमाणपत्र
कर्ज पूर्ण फेडल्यानंतर बँक एक "कर्जमुक्ती प्रमाणपत्र (No Dues Certificate)" देते.
सुटका नोंद
हे प्रमाणपत्र घेऊन तलाठी/तहसील कार्यालयात अर्ज केल्यानंतर, ७/१२ उताऱ्यावरील कर्जाची नोंद काढून टाकली जाते. याला "कर्जाची सुटका नोंद" म्हणतात.
नोंदणी न केल्यास होणारे त्रास
संभाव्य त्रास:
फसवणुकीचा धोका
दुसऱ्या बँकेतही कर्ज मिळू शकते, ज्यामुळे फसवणुकीचा धोका वाढतो.
कायदेशीर अडचणी
भविष्यात जमीन विकताना किंवा हस्तांतरण करताना कायदेशीर अडचणी येऊ शकतात.
वाद
जमिनीवर वाद होऊ शकतो.
निष्कर्ष : कर्ज नोंदणी ही शेतकरी किंवा मालकाने घेतलेल्या कर्जाची कायदेशीर नोंद आहे. ती जमीन कर्जासाठी तारण ठेवलेली आहे हे दाखवण्यासाठी आवश्यक आहे. कर्ज घेतल्यावर नोंदणी करणे आणि कर्ज फेडल्यानंतर ती नोंद तत्काळ हटवणे हे दोन्ही महत्त्वाचे आहे.
